We zijn schatrijk ……… overtuig u zelf!
Expositie “Schatten van Maarland”
Expositie “Schatten van Maarland”
Na langdurige restauratie- en herstelwerkzaamheden wordt zondag 2 november de Petrus en Pauluskerk in Loppersum weer in gebruik genomen. Voor die gelegenheid is in de Groninger Zilverkamer in Appingedam (voormalige SNS-bank) een drie maanden durende expositie ingericht. Daarin zijn belangrijke en kostbare zilver- en kunstschatten te zien die met de kerkgeschiedenis en de historische kerkgebouwen van de hervormde gemeente Maarland te maken hebben. Het tentoongestelde materiaal is zowel uit eigen kerkelijk bezit afkomstig, als achterhaald bij diverse musea en particulieren. Het zilver is aangevuld met niet eerder getoonde archiefstukken en met schilderijen (o.a. van Henk Helmantel) en illustraties van de acht kerken die Maarland in gebruik heeft.
De officiële opening vindt plaats op vrijdag 31 oktober om 17 uur door Dr. E. Knol, conservator van het Groninger Museum. Tijdens de tentoonstelling, die duurt van 1 november 2014 tot 31 januari 2015, vinden vele activiteiten plaats, zoals lezingen, zilverkeuringen, taxaties, schoonmaakworkshops en optredens. “Schatten van Maarland” is tevens de titel van een boekje dat in samenwerking met de Groninger Zilverkamer wordt uitgegevens ter gelegenheid van de tentoonstelling. Het boekje is rijk geïllustreerd met foto’s van onder andere Mark Stoter en bijzonder fraai vormgegeven door Ton Keuning uit Appingedam.
Meer dan een jaar lang zijn de Petrus en Pauluskerk in Loppersum en de Lopster toren gesloten geweest wegens restauratie- en herstelwerkzaamheden. De buitenkant is opnieuw grondig onder handen genomen. Binnen zijn met name de wanden aan de noord- en oostzijde geheel gerenoveerd. En de waardevolle fresco’s, die mede door de aardbevingen behoorlijk waren aangetast, zijn weer hersteld en aan de plafonds bevestigd. Kortom: ingrijpende werkzaamheden die het gebouw weer voor jaren de grandeur en bescherming hebben gegeven, die het verdient.
Archieven
Het is voor het eerst dat het avondmaalsserviezen van de kerken van Maarland tijdens één expositie verzameld zijn. Het heeft de ‘Commissie Zilver’, zoals Menno Wieringa, Willem-Jan van Neck en Maarten Burggraaff in kerkelijke kring genoemd worden, behoorlijk wat moeite gekost om alles bij elkaar te krijgen en de huidige eigenaren op te sporen. ‘Normaal’ worden de stukken op verschillende plaatsen bewaard. Gezien de grote financiële en historische waarde is dat niet altijd even verstandig. De goed beveiligde Zilverkamer zal zich daarom ook in de toekomst over de kostbare kleinoden ontfermen. Ze blijven voorlopig in gebruik tijdens avondmaalsdiensten.
Al ver voor de aanvang van de restauratie was Menno Wieringa uit Loppersum begonnen de kerkelijke archieven op orde te brengen. Al vanaf zijn jeugd in Leermens is Menno zeer betrokken bij de kerkelijke gebouwen in onze omgeving. Hij heeft daar later in diverse kerkelijke functies ook blijk van gegeven. Zijn interesse in de historie bracht hem onder meer op het idee uitgebreid onderzoek te doen naar en beschrijvingen te maken van het avondmaalszilver en de archiefstukken van de kerken van Maarland. Tijdens zijn onderzoekingen viel hij van de ene verbazing in de andere. Niet alleen de avondmaalsstukken bleken ieder hun eigen verhalen te vertellen, maar ook de archieven brachten heel wat bijzonderheden en anekdotes aan het licht.
Stuk voor stuk de moeite waard om de belangrijkste selectie daarvan voor een breed publiek toonbaar en inzichtelijk te maken. Bij zijn noeste arbeid, en vooral bij de vertaling en de plaatsing in historische context van symboliek en archiefstukken, heeft Menno veel steun gehad van Willen-Jan van Neck. En voor de samenstelling en het onderbrengen van de expositie heeft Maarten Burggraaff zijn talenten en netwerk aangewend. Het einde van de ingrijpende restauratie van de Petrus en Pauluskerk leek de ‘commissies zilver’ een uitstekende gelegenheid met de resultaten van het werk naar buiten te treden. De Zilverkamer in Appingedam (schuin tegenover de Nicolaikerk en dicht bij het Museum Stad Appingedam) bleek eigenlijk een voor de hand liggende ruimte. Het gebouw is niet alleen goed beveiligd, maar de ruimten lenen zich ook uitstekend voor de uitstalling van deze bijzondere en kostbare stukken.
Achtergrondinformatie
Stuk voor stuk de moeite waard om de belangrijkste selectie daarvan voor een breed publiek toonbaar en inzichtelijk te maken. Bij zijn noeste arbeid, en vooral bij de vertaling en de plaatsing in historische context van symboliek en archiefstukken, heeft Menno veel steun gehad van Willen-Jan van Neck. En voor de samenstelling en het onderbrengen van de expositie heeft Maarten Burggraaff zijn talenten en netwerk aangewend. Het einde van de ingrijpende restauratie van de Petrus en Pauluskerk leek de ‘commissies zilver’ een uitstekende gelegenheid met de resultaten van het werk naar buiten te treden. De Zilverkamer in Appingedam (schuin tegenover de Nicolaikerk en dicht bij het Museum Stad Appingedam) bleek eigenlijk een voor de hand liggende ruimte. Het gebouw is niet alleen goed beveiligd, maar de ruimten lenen zich ook uitstekend voor de uitstalling van deze bijzondere en kostbare stukken.
Achtergrondinformatie
‘Maarland’
De Nederlandse Hervormde gemeente Maarland, deel van de samenwerkende PKN-gemeente Loppersum-Maarland, gebruikt maar liefst acht historische kerkgebouwen, het ene wat vaker dan het andere.
Vier van die kerken zijn nog eigendom van de kerkelijke gemeente:
de Petrus en Pauluskerk in Loppersum (gebouwd vanaf 13e eeuw)
de Sint Jacobuskerk in Zeerijp (gebouwd vanaf 14e eeuw)
de Mariakerk op ’t Zandt (gebouwd vanaf 13e eeuw)
de Sint Donatuskerk te Leermens (gebouwd vanaf 11e eeuw)
Vier van die kerken zijn nog eigendom van de kerkelijke gemeente:
de Petrus en Pauluskerk in Loppersum (gebouwd vanaf 13e eeuw)
de Sint Jacobuskerk in Zeerijp (gebouwd vanaf 14e eeuw)
de Mariakerk op ’t Zandt (gebouwd vanaf 13e eeuw)
de Sint Donatuskerk te Leermens (gebouwd vanaf 11e eeuw)
De andere vier zijn al overgegaan in handen van de Stichting Oude Groninger Kerken, efficiënt bewaakster van het Groninger erfgoed:
de Sint Andreaskerk in Westeremden (gebouwd vanaf 13e eeuw)
de Sint Pancratiuskerk te Godlinze (gebouwd vanaf 13e eeuw)
de kerk te Eenum (gebouwd vanaf 12e/13e eeuw)
de Mariakerk te Oosterwijtwerd (gebouwd vanaf 12e/13e eeuw)
De gebouwen hebben gemeen dat ze hun functie van godshuis uitstekend combineren met die van trekpleister voor toeristen, muziek- en cultuurliefhebbers. Alle kerken getuigen van (al dan niet onder dwang) tot stand gekomen bouwdrift en opofferingsgezindheid ter ere van ‘God’. De meeste gebouwen zijn – ondanks de sporen die mensen en de tand des tijds hebben achtergelaten – nog steeds gesierd met bijzonder mooie fresco’s, rouwborden en orgels.
De Groninger Zilverkamer
De Op 15 juli 1999 werd de Stichting SNS Fonds Eemsmond opgericht met onder meer het oogmerk om de historie en cultuur van Appingedam onder de aandacht te brengen. Het bestuur besloot toen tevens om een collectie van antieke zilveren voorwerpen uit Appingedam en omgeving samen te stellen. Via tussenpersonen werden de afgelopen jaren meer dan 300 voorwerpen uit verschillend particulier bezit verworven; het bleek echter niet haalbaar uitsluitend Damster zilver te verzamelen. De doelstelling werd daarom verruimd naar Stad-Groninger en provinciale Groninger objecten. Na aankoop van het voormalige kantoor van de SNS-bank Eemsmond door het SNS Fonds, werd besloten om hier een permanente Groninger Zilverkamer in te richten met een bijzondere collectie Gronings zilver vanaf de 17e tot en met de vroege 20e eeuw. Van smeden uit 25 dorpen en steden in de provincie Groningen behoort inmiddels een waardevolle collectie tot de vaste expositie.
Bijzonderheden ‘Schatten van Maarland’
De Groninger Zilverkamer
De Op 15 juli 1999 werd de Stichting SNS Fonds Eemsmond opgericht met onder meer het oogmerk om de historie en cultuur van Appingedam onder de aandacht te brengen. Het bestuur besloot toen tevens om een collectie van antieke zilveren voorwerpen uit Appingedam en omgeving samen te stellen. Via tussenpersonen werden de afgelopen jaren meer dan 300 voorwerpen uit verschillend particulier bezit verworven; het bleek echter niet haalbaar uitsluitend Damster zilver te verzamelen. De doelstelling werd daarom verruimd naar Stad-Groninger en provinciale Groninger objecten. Na aankoop van het voormalige kantoor van de SNS-bank Eemsmond door het SNS Fonds, werd besloten om hier een permanente Groninger Zilverkamer in te richten met een bijzondere collectie Gronings zilver vanaf de 17e tot en met de vroege 20e eeuw. Van smeden uit 25 dorpen en steden in de provincie Groningen behoort inmiddels een waardevolle collectie tot de vaste expositie.
Bijzonderheden ‘Schatten van Maarland’
Donderdag 13 november 19.30 uur:
lezing over de Donatuskerk door M.J. Wieringa (toegang: € 5,-)
Zaterdag 29 en zondag 30 november, beide van 13 – 17 uur:
Zilverweekend.
Donderdag 11 december 19.30 uur:
lezing over rouwborden door W.J. van Neck (toegang € 5,-)
lezing over de Donatuskerk door M.J. Wieringa (toegang: € 5,-)
Zaterdag 29 en zondag 30 november, beide van 13 – 17 uur:
Zilverweekend.
Donderdag 11 december 19.30 uur:
lezing over rouwborden door W.J. van Neck (toegang € 5,-)
Houd verder de aankondigingen in de plaatselijke bladen in de gaten voor overige activiteiten.
Adres en openingstijden
De zilverkamer is te vinden aan de:
Oude Kerkstraat 1, 9901JB Appingedam.
www.degroningerzilverkamer.nl
Oude Kerkstraat 1, 9901JB Appingedam.
www.degroningerzilverkamer.nl
Openingstijden van de Zilverkamer:
Maandag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur.
Zaterdag van 11.00 – 16.00 uur.
Maandag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur.
Zaterdag van 11.00 – 16.00 uur.
Entreeprijzen € 5,– per persoon.
Kinderen tot 12 jaar gratis.
Voor groepen en rondleidingen kunt u contact opnemen
met de beheerster: Mevr. H. Grimmius, tel: 06-26588992
Kinderen tot 12 jaar gratis.
Voor groepen en rondleidingen kunt u contact opnemen
met de beheerster: Mevr. H. Grimmius, tel: 06-26588992
